Çoğu kere yakın gelecekte dünyanın ne kadar duygudan, merhametten uzak ve yaşanılmayacak bir yere evrileceğini anlatan distopya filmlerinin 20. yüzyılda çekilenlerinden bir bölümü listeliyoruz bu yazıda. Distopik filmler genellikle dünyanın nükleer savaşlardan, uzaylı istilasından, doğal afetlerden ya da yıkıcı ayaklanmalardan sonraki halini anlatırlar. Twelve Monkeys, Blade Runner gibi bilim kurgu filmlerinden Mad Max, Children of Men gibi aksiyon filmlerine, V for Vendetta ya da The Hunger Games gibi aksiyon filmlerine kadar birçok distopya filmi dünyanın kötü geleceğini etkileyici bir biçimde izleyiciye aktarırlar.
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere biz de bu filmlerden en etkileyici olan 25 tanesini aşağıda listeledik.
1. THX-1138 (IMDb: 6,8/10)
George Lucas’ın ilk gelecek filmi, işin ironik kısmı muhtemelen yetişkinlere yönelik diyebileceğimiz tek filmi. Robert Duvall duyguları yok etmek üzerine dizayn edilmiş ağır meditasyon yöntemiyle halkı bastıran yeraltı devletinde standart bir işçidir. Bazı olaylar yüzünden aldığı meditasyonun dozunda değişiklikler olunca kendini bir anda duygusal bir ilişkinin içinde bulur ve tek çaresi oradan kaçmaktır.
Robert Duvall, Donald Pleasence, Don Pedro Colley, Maggie McOmie gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda George Lucas oturuyor.
2. Değişen Dünyanın İnsanları (IMDb: 7,3/10)
Ray Bradbury’nin aynı isimli romanından uyarlanmış olan Fahrenheit 451, Fransız Yeni Akım yönetmeni François Truffaut’u ünlü etmiş, ilk renkli ve tek İngilizce filmi olmuştur. Film, halk okuyup da yeni fikirler edinmesin diye tüm kitapları yakmakla görevlendirilmiş itfaiyecilerden birinin genç bir öğretmen ile tanışması ve öğretmenin ona kitapları sevdirmesinden sonra itfaiyecinin dünyayı daha farklı görmeye başlayarak artık yaşamından tatmin olmamaya başlamasını anlatıyor.
Oskar Werner, Julie Christie, Cyril Cusack gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda François Truffaut oturuyor.
3. 200 Yıl Sonra (IMDb: 7,3/10)
Woody Allen’ın distopya görüşü akla gelen en iyimser görüşlerden biri. Bir organik gıda marketinin sahibinin yanlışlıkla insan dondurma işlemine katılması ve 200 yıl sonrasında uyandığında kendini diktatör devlete karşı savaşan bir grup isyancının arasında bulmasını anlatıyor. Diğer birçok distopya çalışmasına dokundurma yaptığı halde kendisi çok da ciddiye almıyor işini. Allen’ın filmi biraz latife dolu olsa da eleştirmenler tarafından distopya kategorisinde sayılıyor.
Woody Allen, Diane Keaton, John Beck gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Woody Allen oturuyor.
4. Blade Runner 2049: Bıçak Sırtı (IMDb: 8,1/10)
Ridley Scott’un geleneksel bilimkurgu kara film başyapıtı olan Blade Runner, distopyanın kriterlerine tam olarak uymasa da, yeteri kadar kaygılanacak şey veriyor bize. Blade Runner 2019 yılının Los Angeles’ında büyük şirketler tarafından yaratılmış, sonralarda Dünya’da bulunması yasaklandığı için Dünya dışında görevlendirilmiş, ‘replicant’ diye adlandırılan robotlardan bahsediyor. Asıl olay ise Rick Deckard’ın Dünya’ya kaçak giren replicantları yakalamak üzere görevlendirilmesi fakat filmin karakteristiğine en önemli etkiyi Los Angeles’ın görünüşü yapıyor. Bitkin, aşırı kalabalık, büyük çelişki ve kirliliklerle dolu olan Blade Runner’ın Los Angeles’ı, Scott bu kara film hikayesinde mesajını alttan alttan vermeyi seçmiş olsa da toplumun artık yorulduğunun gözler önüne seriyor.
Harrison Ford, Ryan Gosling, Ana de Armas gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Denis Villeneuve oturuyor.
5. Akira (IMDb: 8,1/10)
Japon animasyonunun kilometre taşı olan, Katsuhiro Otomo’nun 1988 yapımı distopik siperpunk (teknolojinin yüksek fakat yaşam şartlarının düşük olduğu birDünya tasvir eden bilimkurgu alt türü) bir film olan Akira, türünün en iyilerinden. Otomo’nun aynı isimli mangasından uyarlanmış Akira, 2019 yılının Tokyo’sunda genç motorsikletçi Tetsuo Shima ve motorsiklet çetesinin lideri Shotaro Kenada’nın kötü bir tuzağa düşürülmesini konu alıyor. Genel hikaye Tetsuo’nun psişik güçlerini keşfetmesi ve başka bir mahkum ve aynı güçlere sahip olan Akira’yı kurtarma çabalarını anlatıyor. Akira’nın animasyonu 30 yıl sonra bile bizi etkilemeye devam ediyor ve Otomo’nun yeniden inşa edilmiş “Neo-Tokyo”su uzaktan güzel gözüküyor fakat en alt sınıfta yok olmak en rahatsız edici gelecek görüşlerinden biri.
Mitsuo Iwata, Nozomu Sasaki, Mami Koyama gibi isimlerin seslendirme kadrosunda yer aldığı animasyon filmin yönetmen koltuğunda Katsuhiro Otomo oturuyor.
6. Ekrandaki Dehşet (IMDb: 7,3/10)
Aşırı pornografi, sadomazoşizm, zihin kontrolü ve tüm televizyon kanallarının kritik rol oynadığı Videodrome, yönetmen David Cronenberg’in teknoloji ve cinsellik takıntılarının tehlikesini anlattığı filmidir. Etik olarak tartışmaya açık bir karakter olan Max Renn, kendi kanalı için yeni bir program aramaktadır. Bu sırada gerçek katillerin olduğu yeraltı yayınlarından Videodrom’u keşfeder. Bir yandan dehşete düşmüş fakat diğer yandan sapıkça bir merakla bu programın arkasındakileri bulmaya çalışır. Bu arayışı sırasında çok çekici bir kadın olan Nicki, teknolojinin yönlendiricisi Bianca O’Blivion ve birçok gizemli karakterle tanışır. Olaylar giderek daha karmaşık hale gelir ve Renn’in bağımlılığı artarak devam ederken program da geniş kitlelere yayılır. Cronenberg burada gerçekliğin doğası ile mantığı birbirine karıştırıyor.
James Woods, Debbie Harry, Sonja Smits gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda David Cronenberg oturuyor.
7. Otomatik Portakal (IMDb: 8,3/10)
Tüm zamanların en çok tartışılan filmlerinden biri olan Stanley Kubrick’in Anthony Burgess’in romanından uyarladığı ve yıllar boyunca eleştirildikten sonra günümüzün en iyi distopya filmlerinden biri olarak görülen A Clockwork Orange, kendisiyle aynı görüşte olanlarla kurduğu çeteye liderlik eden genç, karizmatik bir sosyopat olan Alex’in, yıkım içinde olan gelecekçi distopik İngiltere’de, “aşırı şiddet” diye adlandırdığı şeyi aramasını konu alan bir film. Ama arkadaşları ona ihanet edip, polise yakalanmasına göz yumduktan sonra, politik kazançlar için tartışmaya yol açan davranış iyileştirme yöntemlerinde kobay olarak kullanılır. A Clockwork Orange’da Kubrick’in diğer filmleri gibi tüm eleştirilere rağmen yavaş yavaş kült filmler arasında yerini almayı başardı.
Malcolm McDowell, Patrick Magee, Michael Bates gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Stanley Kubrick oturuyor.
8. Son Umut (IMDb: 7,9/10)
21. yüzyılda çekilmiş olsa da listeye dahil etmek istedik bu distopik filmi. Eğer son yıllardaki popüler kültürdeki distopya filmlerinin başlangıcını ararsanız anahtar kelimeniz Alfonso Cuarón’un 2006 yapımı bilimkurgusu Children of Men olmalıdır. Cuarón’un gelişmiş bakış açısı ve ödüllü sinematografisi ile yönetilmiş Children of Men, büyük bir kıtlık yüzünden insan ırkının yok olma sınırına gelişini anlatıyor. P.D James’in romanından uyarlanmış olan filmde, 2027 yılındayız ve 20 yıldır süren kuraklık sonunda dünya çapında oluşan kaosta hala ayakta kalmayı başaran tek devlet İngiltere’dir. Ama memur Theo Faron ile Dünya’daki tek hamile kadın olan Batı Afrikalı mültecinin yolları kesiştiğinde, Theo istemeyerek de olsa hamile kadının gitmeye çalıştığı yere kadar koruyucusu olma görevini üstlenerek, tek devlete, her çirkinliği yapabilecek politik gruplara ve karşılarına çıkan her şeyle savaşmak zorunda kalmıştır.
Julianne Moore, Clive Owen, Chiwetel Ejiofor gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Alfonso Cuaron oturuyor.
9. Brezilya (IMDb: 8,0/10)
Terry Gilliam’ın kendine has tarzı distopya türündeki filmlerine çok iyi yansıyor fakat Brazil genelde Gilliam’ın kariyerindeki en iyi filmi olarak anılır ve distopya türünde en sağlam hikayelerden biri olarak kabul edilir. Filmde geleceğin tuhaf ve gereksiz derecede karmaşık, olağandışı dünyasındayız. Devlet memuru Sam Lowrey, etrafını saran bu bürokrasi ve teknoloji cenderesinden bunalmış bir istatistikçidir. Kaçışı ve sükûneti, kendisini her şeyden izole ettiği hayallerde bulur. Rüyalarında devamlı olarak aynı kadını kurtardığını görür. Sam’in yaşadığı gerçek dünyayı ise, her şeyi görüp kontrol eden bir bilgisayar idare etmektedir. Jill Layton isimli genç kadın terörist olmakla suçlandığında, düzenli olarak hata kontrolleri yapmakta olan Sam bunda bir yanlışlık olduğunu fark eder ve Jill ile tanıştığında onun rüyalarında kurtarıp durduğu kız olduğunu anlar.
Jonathan Pryce, Kim Greist, Robert De Niro gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Terry Gilliam oturuyor.
10. Metropolis (IMDb: 8,3/10)
Listedeki en eski film olan Fritz Lang’ın 1927 yılındaki sessiz, Alman ve dışavurumcu başyapıtı Metropolis, hala 88 sene önceki gibi etkileyici. İlk uzun metrajlı bilimkurgu ve o zamana kadarki en pahalı yapım olan Metropolis, modern şehir distopyasında arasında büyük farklar olan sınıflara köprü olmaya çalışan, şehrin zengin hükümdarının oğlu Freder’in hikayesini anlatıyor. Gösterime girişi sırasında birçok iftiraya rağmen yıllar boyunca yükselişte olan Metropolis, kendi zamanının çok ötesinde olduğunu kanıtlamış durumda. Bugün çoğu kesim tarafından Lang’ın başyapıtı olarak anılmakta, sessiz sinema ve dışavurumcu Alman sineması devrinin yükselişinin başlangıcı olarak bilinmekte.
Brigitte Helm, Alfred Abel, Gustav Fröhlich, Rudolf Klein-Rogge gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Fritz Lang oturuyor.
11. Yasak Bölge 9 (IMDb: 7,9/10)
Güney Afrika’nın bir bölgesine yerleşmiş olan uzaylılar çok geçmeden bir araştırma ekibi tarafından keşfedilip gözlem altına alınırlar. MNU isimli bir şirket, uzaylıların teknolojilerinin sırlarını öğrenip para kazanma peşindedir ve bu yüzden uzaylıları District 9 isimli bölgeye kapatır. Bir anda MNU çalışanı Wikus van der Merwe esrarengiz bir virüs tarafından saldırıya uğrar ve uzaylılara benzemeye başlar. Şirket artık kendi adamının da peşindedir.
Sharlto Copley, David James, Jason Cope, Nathalie Boltt gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Neill Blomkamp oturuyor.
12. Açlık Oyunları (IMDb: 7,2/10)
Aynı isimli kitaptan uyarlanan filmde Kuzey Amerika’da yaşanan kıtlık sonucu bir başkent ve 12 eyaletten oluşan Panem adındaki ülke oluşur. Başkentte zengin kısım yer alırken, eyaletlerde kıtlıkla uğraşan halk yer alır. Başkent halkını eğlendirmek için Açlık Oyunları düzenlenmektedir ve Açlık Oyunları için eyaletlerden fakir halk seçilir. Seçilen kişiler hayatta kalmak için seçilen diğer kişileri öldürmek zorundadır, sona bir kişi kalacaktır. Katniss isimli genç kız, kız kardeşinin Açlık Oyunları’na seçilmesiyle gönüllü olarak onun yerine geçer. Düzene boyun eğmeyi düşünmeyen Katniss, herkesi düşündürecek hareketler sergiler.
Jennifer Lawrence, Josh Hutcherson, Liam Hemsworth gibi isimlerin yer aldığı filmde yönetmen koltuğunda Gary Ross oturuyor.
13. Matrix (IMDb: 8,7/10)
Neo, bir gece uyandığında onu başka bir dünyaya götürebilecek olan tanımadığı bir kadınla tanışır. Bu kadın Trinity’dir. Neo, Morpheus’un gerçeği bildiğine inanmaktadır ve gideceği bu başka dünyada onu bularak Matrix hakkında bir şeyler öğrenecektir.
14. Serenity (IMDb: 7,9/10)
15. V For Vendetta (IMDb: 8,2/10)
Son derece baskıcı bir toplum düzeninin hakim olduğu 2020 İngiltere’sinde halk da şiddet yanlısı bir konuma getirilmiştir. Gizemli ve maskeli bir adam olan V, bir gece belaya bulaşan Evey’i kurtarır. V, sıradan bir adam değildir. Baskıcı toplum düzeninden toplumu kurtaracak, devrimci ruhlu bir adamdır. Ayaklanma zamanının geldiğini düşünen V, Evey’i de kendine ortak edecektir.
16. Ben, Robot (IMDB: 7,1/10)
Filmde robotlar günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Robot kurallarına göre bir robot, bir insana asla zarar vermez ve her koşulda insanlara itaat etmelidir. Bu kurallara uyduğu müddetçe varlığını devam ettirebilir. İnsanların güvenini kazanan robotlara sadece dedektif Del Spooner güvenmemektedir ve işlenen bir suçun robotlar tarafından yapıldığını düşünmektedir.
Alex Proyas’ın yönettiği filmde Will Smith, Alan Tudyk, Bridget Moynahan, Chi McBride gibi isimler yer alıyor.
17. Ölümcül Deney (IMDb 6,7/10)
Umbrella Corporation şirketi Hive isimli bir genetik araştırma merkezi kurar. Bu merkezde insanlığın sonuna yol açabilecek olan T virüsü bulunmaktadır ve bir gün bir hırsız virüsü ele geçirerek araştırma merkezinin içine salar. Araştırma merkeziyle başlayan bu salgın dışarıdaki insanlara da yayılmaya başlar ve kısa bir süre sonra da dünyaya yayılır. Hive’ın tüm personelleri zombiye dönüşür ve tüm bu zombiler Red Quinn tarafından yönetilir. Sistemin ve zombilerin en büyük düşmanı ise Alice olacaktır.
Serinin ilk filmi olan 2002 yapımı filmin yönetmenliğini Paul W.S Anderson üstlenirken başrolde ise Milla Johovich yer alıyor.
18. 12 Maymun (IMDb: 8,0/10)
Beş milyar insanın ölümüne yol açan tehlikeli virüs, yayılırsa tüm insanlığı yok edebilecek kadar tehlikelidir. Virüsten kurtulmayı başaran az sayıdaki insan grupları yer altında kurulan güvenli barınaklarda hayatlarını sürdürmeye çalışmaktadır. Virüsten kurtulmak için bir zaman makinesi icat edilir ve makineyi ilk kullanan eski bir mahkum olan James Cole olur. Yedi yıl öncesine dönen Cole, kendini bir akıl hastanesinde bulur. Ancak buradaki insanlara gelecekten geldiğini söylediğinde akıl hastası damgası yer.
19. 28 Hafta Sonra (IMDb 7,0/10)
Zombi salgınının yarattığı karmaşıklık yavaş yavaş kontrol altına alınmaya başlamıştır ve askerler eşliğinde insanlar boşaltmak zorunda kaldıkları evlerine yeniden yerleşmeye başlamışlardır. Her ne kadar sadece belli bir bölgede güvenlik tamamen sağlandıysa da insanlar bu korkunç virüsten kurtuldukları için oldukça mutludur. Ancak virüsü hala vücudunda taşıyan bir ailenin bireyi yüzünden korkunç virüs bu güvenli bölgeyi yeniden ele geçirir.
Juan Carlos Fresnadillo’nun yönetmenliğini üstlendiği filmde Robert Carlyle, Rose Bryne, Harold Perrineau yer alıyor.
20. Ben Efsaneyim (IMDb 7,2/10)
Tehlikeli bir virüs herkesi öldürmüş ve hayatta kalan tek kişi ise bilim insanı Robert Neville’dir. Olaylar başladığında eşi ve kızını güvenli bölgeye göndermek için bindirdiği helikopter düşünce olayların geri kalanında köpeğiyle beraber yalnız kalır. Yalnız kaldığı süre boyunca her gün sıkı bir şekilde virüsün etkilerini tersine çevirmek için çalışır. Üç yıl boyunca yaydığı radyo dalgaları ile canlı birini arayan Neville’in hareketleri aslında izlenmektedir.
Frances Lawrence’nin yönettiği filmde Will Smith, bu sefer de kızı Willow Smith ile rol arkadaşı olmuştur.
21. Mad Max: Fury Road (IMDb: 8,1/10)
22. Yapay Zeka (IMDb: 7,1/10)
11 yaşında olan David, her ne kadar diğer insanlar gibi görünse de aslında yapay zekaya sahip bir robottur. Çocuğu olmayan ailelere verilen bir oyuncaktan ibaret olan David, bunun farkına vardığında gerçekliğine kavuşmak ister ve bunun için tehlikelerle dolu bir yolculuğa çıkar.
Haley Joel Osment, Jude Law, Frances O’Connor gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Steven Spielberg oturuyor.
23. Dünya Savaşı Z (IMDb: 7,0/10)
Gerry Lane, iki kız çocuğu ve mutlu bir evliliğe sahip bir Birleşmiş Milletler çalışanıdır. Sıradan bir gün ailecek arabada oldukları sırada bir anda bir şeylerin yolunda gitmediğini fark ederler. İnsanlar saldırgan davranıyordur. Bunlara tanıklık eden Gerry bir an önce ailesini güvenli bölgeye yerleştirir. Ancak dünya tehlikededir ve Gerry dünyayı dolaşarak insanları saldırganlaştıran bu virüse çare bulmaya çalışır.
2013’te vizyona giren ve Brad Pitt, Mireille Enos, Elyes Gabel gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Marc Foster oturuyor.
24. Küp (IMDb: 7,3/10)
Farklı sosyal gruplardan, farklı yeteneklere ve eksiklere sahip bir grup insan kendilerini bir anda bir küpün içerisinde bulur. Küpün içine nasıl girdiklerini bilmeyen bir grup insan, aynı zamanda hem küpün içinden çıkmaya, hem de küpün içindeki diğer insanlarla anlaşmaya çalışıp hayatta kalmayı planlamaları gerekmektedir.
Nicole de Boer, Maurice Dean Wint, David Hewlett, Andrew Miller gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Vincenzo Natali oturuyor.
25. Yaratık (IMDb: 8,5/10)
Nostromo isimli uzay gemisi, uzaydaki görevini tamamlamıştır ve Dünya’ya geri dönüyordur. Dünya yolundayken bir yardım çağrısı alır ve çağrıya kayıtsız kalmayarak hiç bilmedikleri bir gezegene iniş yaparlar. Ancak bu çağrı yardım çağrısı değil, bir uyarı sinyalidir. Bunu geç fark eden ekip bilinmeyen bir yaşam formuyla karşılaştıklarında olağan dışı bir tecrübeye, ürkütücü bir maceraya atılırlar.
Sigourney Weaver, Tom Skerritt, John Hurt, Veronica Cartwright gibi isimlerin yer aldığı filmin yönetmen koltuğunda Ridley Scott oturuyor.
